آیا سونوگرافی می‌تواند کیست تخمدان را به طور دقیق تشخیص دهد؟

سونوگرافی، به‌ویژه نوع ترانس‌واژینال، یکی از دقیق‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های غیرتهاجمی برای ارزیابی کیست تخمدان است. این روش با وضوح تصویر بالا قادر است اندازه، موقعیت، ویژگی‌های دیواره، وجود سپتاسیون یا ندول داخلی و حتی جریان خون ضایعه را بررسی کند. در کیست‌های ساده و عملکردی، دقت تشخیص معمولاً بیش از ۹۰٪ است و برای ضایعات پیچیده یا مشکوک به بدخیمی، با استفاده از داپلر و معیارهای تصویری، دقت حدود ۸۵٪ می باشد.با این حال، تفسیر نتایج باید با توجه به شرایط بالینی بیمار و در صورت نیاز همراه با روش‌های تصویربرداری یا آزمایش‌های تکمیلی انجام شود.
سونوگرافی به دو روش انجام می شود:

شکمی

در این روش پروب روی سطح شکم قرار می‌گیرد.
برای بررسی کلی لگن مناسب است و معمولاً در مواردی که سونوگرافی ترانس‌واژینال قابل انجام نباشد، استفاده می‌شود.
دقت آن در تشخیص کیست‌های کوچک یا ضایعات ریز کمتر است و ممکن است برخی ضایعات کوچک به‌خوبی دیده نشوند.

ترانس‌واژینال (TVUS)

در این روش پروب به داخل واژن وارد می‌شود که باعث نزدیکی بیشتر به تخمدان‌ها و اندام‌های لگنی می‌شود.
وضوح تصویر بسیار بالاتر است و می‌تواند کیست‌های کوچک و جزئیات ساختاری تخمدان را بهتر نشان دهد.
به همین دلیل، این روش دقیق‌ترین و بهترین گزینه برای ارزیابی کیست‌های تخمدان و سایر ضایعات لگنی به شمار می‌رود.

کلینیک دکتر آلاله رجب‌زاده، بهترین مرکز سونوگرافی واژینال در لاهیجان، با ارائه تصاویر واضح، امکان تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر کیست‌های تخمدان را فراهم می‌کند.

کیست‌های عملکردی

کیست فولیکولی: این نوع کیست زمانی ایجاد می‌شود که فرآیند تخمک‌گذاری کامل نشده و فولیکول در تخمدان باقی می ماند و معمولاً کوچک است که در اغلب موارد بدون نیاز به درمان خاص، طی یک یا دو دوره قاعدگی خودبه‌خود از بین می‌رود.
کیست جسم زرد: پس از تخمک‌گذاری ایجاد شده و ممکن است حاوی خون باشد؛ در برخی موارد می‌تواند باعث درد یک‌طرفه لگنی شود و به‌ندرت پاره گردد.

کیست‌های پاتولوژیک

اندومتریوما: نوعی کیست ناشی از اندومتریوز که درون آن خون قهوه‌ای غلیظ و کهنه جمع شده و به دلیل ظاهرش به «کیست شکلاتی» معروف است. این ضایعه به‌مرور زمان می‌تواند باعث ایجاد چسبندگی‌های لگنی و درد مزمن شود و گاهی در سونوگرافی به‌خوبی تشخیص داده می‌شود.
کیست درموئید (تراتوم): توموری خوش‌خیم با رشد معمولاً آهسته که درون آن ممکن است بافت‌هایی مانند مو، چربی، غضروف یا حتی دندان یافت شود. اگرچه اغلب بدون علامت است، ولی در صورت بزرگ‌شدن یا بروز علائم نیاز به جراحی دارد.
سیست‌آدنوم: کیستی خوش‌خیم منشأ گرفته از بافت پوشاننده تخمدان که می‌تواند به تدریج رشد کند، فضای لگنی را اشغال نماید و بر اندام‌های مجاور فشار وارد کند.

توده‌های بدخیم

معمولاً ویژگی‌هایی مثل دیواره نامنظم، وجود توده یا ندول داخل کیست و جریان خون غیرطبیعی در مرکز دیده می‌شود که این موارد باعث می‌شود نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر مثل آزمایش خون و تصویربرداری‌های پیشرفته‌تر باشد.

تجربه پزشک: کیفیت و دقت تصاویر بسیار به تخصص و مهارت رادیولوژیست بستگی دارد. یک پزشک باتجربه می‌تواند جزئیات بیشتری را تشخیص داده و نتایج دقیق‌تری ارائه دهد.
کیفیت دستگاه و پروب مورد استفاده: دستگاه‌های پیشرفته‌تر و پروب‌های با کیفیت بالاتر تصاویر واضح‌تر و دقیق‌تری ایجاد می‌کنند که به تشخیص بهتر کمک می‌کند.
وضعیت فیزیکی بیمار (مانند چاقی و گاز روده): چاقی زیاد یا وجود گاز در روده می‌تواند مانع عبور مناسب امواج صوتی شده و کیفیت تصویر را کاهش دهد، بنابراین ممکن است تشخیص برخی ضایعات دشوار شود.
زمان انجام در سیکل قاعدگی: زمان انجام اهمیت زیادی دارد و بهتر است در روزهای ابتدایی سیکل قاعدگی انجام شود، زیرا در این زمان تخمدان‌ها و کیست‌ها بهتر قابل مشاهده هستند و احتمال اختلالات تصویربرداری کمتر است.

مزایا

ایمنی کامل و بدون ضرر، حتی در دوران بارداری و شیردهی هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد.
عدم استفاده از اشعه‌های مضر مثل اشعه ایکس که در روش‌های دیگر تصویربرداری مانند CT وجود دارد.
هزینه کمتر و در دسترس بودن بیشتر نسبت به روش‌هایی مانند MRI و CT که نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر دارند.
امکان انجام مکرر و پیگیری بدون محدودیت زمانی
انجام سریع و بدون درد و ناراحتی برای بیمار، که باعث می‌شود برای بیماران مختلف و شرایط متنوع قابل استفاده باشد.

محدودیت‌ ها

امکان اشتباه در تشخیص کیست‌ها و توده‌هایی که از نظر تصویری شباهت زیادی به هم یا به سایر ضایعات لگنی دارند.
نیاز به پیگیری‌های دوره‌ای و انجام سونوگرافی‌های مکرر برای بررسی تغییرات اندازه و ویژگی‌های کیست‌ها، چون ممکن است در طول زمان تغییر یا رشد کنند.
محدودیت در تشخیص دقیق ماهیت برخی توده‌ها که ممکن است نیاز به روش‌های تصویربرداری تکمیلی مانند MRI یا آزمایش‌های آزمایشگاهی داشته باشند.
کیفیت تصاویر ممکن است تحت تأثیر عوامل فیزیکی بیمار یا تجهیزات قرار گیرد که بر دقت تشخیص اثر می‌گذارد.

سونوگرافی، به‌ویژه نوع ترانس‌واژینال، یکی از روش های دقیق، مطمئن و غیرتهاجمی در تشخیص کیست تخمدان است که با حساسیت و ویژگی بالایی قادر است بیشتر ضایعات خوش‌خیم و بسیاری از ضایعات بدخیم را شناسایی کند. با این وجود، در برخی موارد خاص برای تأیید نهایی تشخیص و تعیین بهترین روش درمان، نیاز به انجام روش‌های تصویربرداری تکمیلی مانند MRI یا آزمایش‌های تخصصی خون وجود دارد تا بهترین تصمیم‌گیری بالینی صورت گیرد و سلامت بیمار به‌طور کامل تضمین شود.
با رعایت این نکات، سونوگرافی به عنوان روشی مؤثر برای کنترل کیست‌های تخمدان و جلوگیری از مشکلات و عوارض بعدی به خوبی عمل می‌کند.
دکتر آلاله رجب‌زاده بهترین متخصص رادیولوژی و سونوگرافی رودسر، با بهره‌گیری از جدیدترین دستگاه‌های سونوگرافی و دانش تخصصی، خدمات تصویربرداری دقیق و پیشرفته ارائه می‌دهد. برای تشخیص سریع و دقیق انواع مشکلات، از جمله کیست تخمدان، می‌توانید با اطمینان نوبت خود را رزرو کنید. کافیست روی دکمه دریافت نوبت کلیک کنید یا با شماره 01342638279 تماس بگیرید.

منابع
my.clevelandclinic
ncbi